Kılavuzlar
SoğutmaOrta11 dk
Standards-Based

Soğutma Yükü Hesaplama Rehberi: ASHRAE Standartları ve Yöntemleri

ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı yöntemleri kullanarak binalar için soğutma yükü hesaplama, ısı kazancı analizi ve ekipman boyutlandırma konularını kapsayan kapsamlı rehber

Enginist Teknik Ekibi
Yayınlanma: 20 Ekim 2025
Güncelleme: 9 Kasım 2025
İlgili Hesaplayıcılar:Psikrometrik HesaplayıcıKanal Boyutlandırma HesaplayıcısıIsı Kaybı Hesaplayıcısı

İçindekiler

Soğutma Yükü Hesaplama: Kapsamlı Mühendislik Rehberi

Giriş

Soğutma yükü hesaplama, HVAC sistem tasarımının temelidir ve istenen iç mekan sıcaklığını ve nemini korumak için bir alandan uzaklaştırılması gereken toplam ısı miktarını belirler. Soğutma yükü, duyulur ısı (sıcaklık değişimi) ve gizli ısı (nem değişimi) bileşenlerinden oluşur ve ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı Bölüm 18'e göre hesaplanır. Doğru yük hesaplamaları, uygun ekipman boyutlandırması, enerji verimliliği ve kullanıcı konforunu sağlar. Aşırı boyutlandırma enerji israfına, kısa döngülere ve zayıf nem kontrolüne neden olurken, yetersiz boyutlandırma tepe koşullarında konfor sağlayamaz. Soğutma yükü hesaplamalarını anlamak, mühendislerin HVAC sistemlerini doğru şekilde boyutlandırmasına, ASHRAE standartlarına uymasına, enerji verimliliğini optimize etmesine ve güvenilir iç hava kalitesi sağlamasına olanak tanır.

Bu rehber, konut ve ticari binalar için soğutma yükü hesaplamaları yapması gereken HVAC mühendisleri, bina tasarımcıları ve tesis yöneticileri için hazırlanmıştır. Duyulur ve gizli ısı kazancı formüllerini, ASHRAE standartlarına göre ekipman boyutlandırma yöntemlerini, hava akış gereksinimlerini ve pratik uygulama örneklerini öğreneceksiniz.

Hızlı Cevap: Soğutma Yükü Nasıl Hesaplanır?

Soğutma yükü, tüm duyulur ve gizli ısı kazançlarının toplamıdır. ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı Bölüm 18 yöntemlerini kullanarak hesaplayın.

Temel Formül

Qtoplam=Qduyulur+QgizliQ_{\text{toplam}} = Q_{\text{duyulur}} + Q_{\text{gizli}}

Duyulur Isı Kazancı: Qduyulur=Qinsan+Qaydınlatma+Qekipman+Qgu¨nes¸+Qtransmisyon+QhavalandırmaQ_{\text{duyulur}} = Q_{\text{insan}} + Q_{\text{aydınlatma}} + Q_{\text{ekipman}} + Q_{\text{güneş}} + Q_{\text{transmisyon}} + Q_{\text{havalandırma}}

Gizli Isı Kazancı: Qgizli=Qinsan-nem+Qhavalandırma-nem+Qsızıntı-nemQ_{\text{gizli}} = Q_{\text{insan-nem}} + Q_{\text{havalandırma-nem}} + Q_{\text{sızıntı-nem}}

Çözümlü Örnek

100 m² Ofis: 20 Kişi, Standart İç Kazançlar

Verilen:

  • Zemin alanı: 100 m²
  • Kişi sayısı: 20
  • Aydınlatma: 15 W/m²
  • Ekipman: 20 W/m²

Hesaplama:

  • İnsan duyulur: 20 × 70 W = 1,400 W
  • Aydınlatma: 100 × 15 = 1,500 W
  • Ekipman: 100 × 20 = 2,000 W
  • Toplam duyulur: ≈ 5,000 W (güneş ve transmisyon dahil)

Sonuç: 5-7 kW soğutma kapasitesi gerekir (1.4-2 ton)

Referans Tablosu

ParametreTipik DeğerStandart
İnsan Duyulur Isı70 W/kişiASHRAE
İnsan Gizli Isı45 W/kişiASHRAE
Aydınlatma Güç Yoğunluğu8-25 W/m²ASHRAE 90.1
Ekipman Güç Yoğunluğu (Ofis)15-100 W/m²ASHRAE
Soğutma Yükü Yoğunluğu (Ofis)50-150 W/m²Tipik
Soğutma Yükü Yoğunluğu (Perakende)80-120 W/m²Tipik

Temel Standartlar

Soğutma Yükü Nedir?

Chiller yükü, istenen iç mekan sıcaklığını ve nemini korumak için bir alandan uzaklaştırılması gereken toplam ısı miktarıdır. Isının uzaklaştırılması gereken hızı temsil eder ve Watt (W) veya saatte İngiliz Isı Birimi (BTU/h) cinsinden ölçülür.

Soğutma Yükünün Önemi

  1. Ekipman Boyutlandırma: Doğru yük hesaplaması, doğru boyutlandırılmış klima ekipmanını garanti eder
  2. Enerji Verimliliği: Büyük ekipmanlar enerji israf eder; küçük ekipmanlar konforu sağlayamaz
  3. Maliyet Optimizasyonu: Doğru boyutlandırma, başlangıç ekipman maliyetlerini ve işletme giderlerini minimize eder
  4. Konfor: Doğru yük hesaplaması, tutarlı sıcaklık ve nem kontrolü sağlar
  5. Yönetmelik Uyumu: Bina yönetmelikleri, HVAC izinleri için yük hesaplamaları gerektirir

ASHRAE Standartları ve Yöntemleri

ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı

Klima yükü hesaplamaları için birincil referans:

  • Bölüm 18: Soğutma sistemi ve Isıtma Yükü Değerlendirme İlkeleri
  • Bölüm 19: Konut Dışı Iklimlendirme ve Isıtma Yükü Hesaplamaları
  • Bölüm 30: Enerji Tahmin ve Modelleme Yöntemleri

ASHRAE Standard 62.1: Kabul Edilebilir İç Hava Kalitesi için Havalandırma

Farklı mekan tipleri için minimum temiz hava akışı oranlarını belirtir:

  • Ofis Alanları: Kişi başına 10 L/s
  • Sınıflar: Kişi başına 7.5 L/s
  • Perakende: Kişi başına 7.5 L/s
  • Restoranlar: Kişi başına 10 L/s

ASHRAE Standard 90.1: Binalar için Enerji Standardı

Minimum enerji verimliliği gereksinimlerini belirler:

  • Bina Kabuğu: Duvarlar, çatılar, pencereler için maksimum U-değerleri
  • Ekipman Verimliliği: Minimum EER ve COP derecelendirmeleri
  • Yük Analiz: Uyum için detaylı yük hesaplamaları gerektirir

Isı Kazancı Bileşenleri

Soğutucu yükü iki ana bileşenden oluşur: duyulur ısı ve gizli ısı.

Duyulur Isı Kazancı

Duyulur ısı, faz değişimi olmadan sıcaklık değişimine neden olur (nem dahil değil). Bileşenler:

  1. İnsan Isı Kazancı
  2. Aydınlatma Isı Kazancı
  3. Ekipman Isı Kazancı
  4. Güneş Isı Kazancı
  5. Transmisyon Isı Kazancı (bina kabuğu üzerinden)
  6. Ventilasyon Isı Kazancı
  7. Sızıntı Isı Kazancı

Gizli Isı Kazancı

Gizli ısı, nem (bağıl nem oranı) ve faz değişimleriyle ilişkilidir. Bileşenler:

  1. İnsan Gizli Isısı (solunum, terleme)
  2. Hava akımı sirkülasyonu Gizli Isısı
  3. Sızıntı Gizli Isısı

Isı Kazancı Hesaplama Yöntemleri

1. İnsan Isı Kazancı

Kullanıcılardan ısı kazancı, aktivite seviyesine bağlıdır:

Q=N×qduyulurQ = N \times q_{\text{duyulur}} Q=N×qgizliQ = N \times q_{\text{gizli}}

Burada:

  • NN = İnsan sayısı
  • qduyulurq_{\text{duyulur}} = Kişi başına duyulur ısı kazancı (W/kişi)
  • qgizliq_{\text{gizli}} = Kişi başına gizli ısı kazancı (W/kişi)

ASHRAE Değerleri (Ofis çalışması, hareketsiz):

  • Duyulur: 70 W/kişi
  • Gizli: 45 W/kişi
  • Toplam: 115 W/kişi

2. Aydınlatma Isı Kazancı

Aydınlatma armatürlerinden ısı kazancı:

Q=P×AQ = P \times A

Burada:

  • PaydınlatmaP_{\text{aydınlatma}} = Aydınlatma güç yoğunluğu (W/m²)
  • AtabanA_{\text{taban}} = Taban alanı (m²)

Tipik Değerler:

  • Floresan: 15 W/m²
  • LED: 8 W/m²
  • Akkor: 25 W/m²
  • Yüksek tavan: 30 W/m²

3. Ekipman Isı Kazancı

Elektrikli ekipmanlardan ısı kazancı:

Q=P×AQ = P \times A

Burada:

  • PekipmanP_{\text{ekipman}} = Ekipman güç yoğunluğu (W/m²)
  • AtabanA_{\text{taban}} = Taban alanı (m²)

Tipik Değerler:

  • Ofis: 20 W/m²
  • Sunucu odası: 100 W/m²
  • Mutfak: 50 W/m²
  • Perakende: 15 W/m²

4. Güneş Isı Kazancı

Güneş radyasyonundan pencereler üzerinden ısı kazancı:

Qgu¨nes¸=A×Igu¨nes¸×SHGC×SCQ_{\text{güneş}} = A \times I_{\text{güneş}} \times SHGC \times SC

Burada:

  • AA = Pencere alanı (m²)
  • Igu¨nes¸I_{\text{güneş}} = Güneş radyasyon yoğunluğu (W/m²)
  • SHGCSHGC = Güneş Isı Kazanç Katsayısı (0-1)
  • SCSC = Gölgeleme katsayısı (0-1)

SHGC Değerleri (ASHRAE):

  • Tek cam: 0.86
  • Çift cam: 0.76
  • Düşük emisyonlu cam: 0.40
  • Renkli cam: 0.50
  • Reflektif: 0.20

Gölgeleme Katsayıları:

  • Gölgeleme yok: 1.0
  • Hafif panjur: 0.7
  • Orta panjur: 0.5
  • Ağır perde: 0.3
  • Dış gölgeleme: 0.2

5. Transmisyon Isı Kazancı

Bina kabuğu (duvarlar, çatı, pencereler) üzerinden ısı kazancı:

Q=U×A×ΔTQ = U \times A \times \Delta T

Burada:

  • UU = U-değeri (W/(m²·K))
  • AA = Yüzey alanı (m²)
  • ΔT\Delta T = Isı farkı (°C)

Tipik U-Değerleri (ASHRAE):

  • Duvarlar:
    • Yalıtımsız: 2.5 W/(m²·K)
    • Yalıtımlı: 0.5 W/(m²·K)
    • İyi yalıtımlı: 0.3 W/(m²·K)
  • Çatı:
    • Yalıtımsız: 3.0 W/(m²·K)
    • Yalıtımlı: 0.4 W/(m²·K)
    • İyi yalıtımlı: 0.25 W/(m²·K)
  • Pencereler:
    • Tek: 5.7 W/(m²·K)
    • Çift: 2.8 W/(m²·K)
    • Üçlü: 1.8 W/(m²·K)
    • Düşük emisyonlu: 1.5 W/(m²·K)

6. Havalandırma Isı Kazancı

Dış atmosfer havalandırmasından ısı kazancı:

Duyulur Isı:

Q=V˙×ρ×cp×ΔTQ = \dot{V} \times \rho \times c_p \times \Delta T

Gizli Isı:

Q=V˙×ρ×hfg×ΔωQ = \dot{V} \times \rho \times h_{\text{fg}} \times \Delta \omega

Burada:

  • V˙\dot{V} = Hacimsel ortam havası akış hızı (m³/s)
  • ρ\rho = Havalandırma havası yoğunluğu (20°C'de 1.204 kg/m³)
  • cpc_p = Havanın özgül ısısı (1005 J/(kg·K))
  • hfgh_{\text{fg}} = Buharlaşma gizli ısısı (2,450,000 J/kg)
  • ΔT\Delta T = Derece farkı (°C)
  • Δω\Delta \omega = Bağıl nem oranı farkı (kg/kg)

Temiz hava değişimi Oranları (ASHRAE 62.1):

  • Ofis: Kişi başına 10 L/s
  • Sınıf: Kişi başına 7.5 L/s
  • Perakende: Kişi başına 7.5 L/s
  • Restoran: Kişi başına 10 L/s

7. Sızıntı Isı Kazancı

Kontrolsüz hava akımı sızıntısından ısı kazancı:

Qsızıntı=ACH×V3600×ρ×cp×ΔTQ_{\text{sızıntı}} = \frac{ACH \times V}{3600} \times \rho \times c_p \times \Delta T

Burada:

  • ACHACH = Saatte atmosfer değişimi
  • VV = Oda hacmi (m³)

Tipik Sızıntı Oranları:

  • Sıkı yapı: 0.1 ACH
  • Ortalama yapı: 0.5 ACH
  • Gevşek yapı: 1.0 ACH

Toplam Soğutma Yükü Hesaplama

Duyulur Soğutma Yükü

Qduyulur=Qinsan,duyulur+Qaydınlatma+Qekipman+Qgu¨nes¸+Qtransmisyon+Qiklimlendirme,duyulur+Qsızıntı,duyulurQ_{\text{duyulur}} = Q_{\text{insan,duyulur}} + Q_{\text{aydınlatma}} + Q_{\text{ekipman}} + Q_{\text{güneş}} + Q_{\text{transmisyon}} + Q_{\text{iklimlendirme,duyulur}} + Q_{\text{sızıntı,duyulur}}

Burada:

  • Qinsan,duyulurQ_{\text{insan,duyulur}} = İnsan duyulur ısı kazancı
  • QaydınlatmaQ_{\text{aydınlatma}} = Aydınlatma ısı kazancı
  • QekipmanQ_{\text{ekipman}} = Ekipman ısı kazancı
  • Qgu¨nes¸Q_{\text{güneş}} = Güneş ısı kazancı
  • QtransmisyonQ_{\text{transmisyon}} = Transmisyon ısı kazancı (duvarlar, çatı, pencereler)
  • Qortam havası akıs¸ı,duyulurQ_{\text{ortam havası akışı,duyulur}} = Ventilasyon duyulur ısı kazancı
  • Qsızıntı,duyulurQ_{\text{sızıntı,duyulur}} = Sızıntı duyulur ısı kazancı

Gizli Soğutma Yükü

Qgizli=Qinsan,gizli+Qvent,gizli+Qsızıntı,gizliQ_{\text{gizli}} = Q_{\text{insan,gizli}} + Q_{\text{vent,gizli}} + Q_{\text{sızıntı,gizli}}

Burada:

  • Qinsan,gizliQ_{\text{insan,gizli}} = İnsan gizli ısı kazancı
  • Qvent,gizliQ_{\text{vent,gizli}} = Havalandırma gizli ısı kazancı
  • Qsızıntı,gizliQ_{\text{sızıntı,gizli}} = Sızıntı gizli ısı kazancı

Toplam Soğutma Yükü

Qtoplam=Qduyulur+QgizliQ_{\text{toplam}} = Q_{\text{duyulur}} + Q_{\text{gizli}}

Tasarım Soğutma Yükü (Güvenlik Faktörü ile)

Qtasarım=Qtoplam×SFQ_{\text{tasarım}} = Q_{\text{toplam}} \times SF

Burada SFSF = Güvenlik faktörü (Safety Factor, tipik olarak 1.1 ila 1.3)

Ekipman Boyutlandırma

Soğutma Kapasitesi

Chiller ekipmanı, tasarım klima yüküne göre boyutlandırılır:

Ton Soğutma sistemi:

Ton=Q3.517Ton = \frac{Q}{3.517}

Burada 1 ton = 3.517 kW (12,000 BTU/h)

Kilowatt:

kW=Q1000kW = \frac{Q}{1000}

Hava Akış Gereksinimleri

Duyulur iklimlendirme için gerekli hava elektrik akımıı akışı:

V˙=Qρ×cp×ΔT\dot{V} = \frac{Q}{\rho \times c_p \times \Delta T}

Burada ΔT\Delta T = Besleme havası termal değer farkı (tipik olarak 8-12°C)

CFM'e Dönüşüm:

CFM=V˙×2118.88CFM = \dot{V} \times 2118.88

Burada 1 m³/s = 2118.88 CFM

Çözümlü Örnek

Problem

Aşağıdaki özelliklere sahip küçük bir ofis için soğutucu yükünü hesaplayın:

Oda Boyutları:

  • Uzunluk: 10 m
  • Genişlik: 8 m
  • Yükseklik: 3 m

Bina Özellikleri:

  • Kullanıcı sayısı: 20 kişi
  • Aydınlatma yükü: 15 W/m²
  • Ekipman yükü: 20 W/m²

Termal Özellikler:

  • Duvar U-değeri: 0.5 W/(m²·K)
  • Çatı U-değeri: 0.4 W/(m²·K)
  • Pencere U-değeri: 2.8 W/(m²·K)
  • Pencere alanı: 20 m²

İklim Verileri:

  • Dış tasarım sıcaklığı: 33°C
  • İç tasarım sıcaklığı: 24°C

Atmosfer akışı ve Sızıntı:

  • Ventilasyon oranı: 2 ACH
  • Sızıntı oranı: 0.5 ACH

Güneş Isı Kazancı:

  • SHGC: 0.76
  • Güneş radyasyonu: 800 W/m²
  • Gölgeleme katsayısı: 0.7

Güvenlik Faktörü: 1.2

Çözüm

Adım 1: Oda Özelliklerini Hesapla

Taban alanı: A=10×8=80A = 10 \times 8 = 80 m²

Hacim: V=10×8×3=240V = 10 \times 8 \times 3 = 240 m³

Duvar alanı: A=2×(10+8)×3=108A = 2 \times (10 + 8) \times 3 = 108 m²

Çatı alanı: Ac¸atı=10×8=80A_{\text{çatı}} = 10 \times 8 = 80 m²

Isı derecesi farkı: ΔT=33−24=9\Delta T = 33 - 24 = 9°C

Adım 2: Isı Kazançlarını Hesapla

İnsan Duyulur: Q=20×70=1,400Q = 20 \times 70 = 1,400 W

İnsan Gizli: Q=20×45=900Q = 20 \times 45 = 900 W

Aydınlatma: Q=15×80=1,200Q = 15 \times 80 = 1,200 W

Ekipman: Q=20×80=1,600Q = 20 \times 80 = 1,600 W

Güneş: Qgu¨nes¸=20×800×0.76×0.7=8,512Q_{\text{güneş}} = 20 \times 800 \times 0.76 \times 0.7 = 8,512 W

Duvar Transmisyonu: Q=0.5×108×9=486Q = 0.5 \times 108 \times 9 = 486 W

Çatı Transmisyonu: Qc¸atı=0.4×80×9=288Q_{\text{çatı}} = 0.4 \times 80 \times 9 = 288 W

Pencere Transmisyonu: Q=2.8×20×9=504Q = 2.8 \times 20 \times 9 = 504 W

Toplam Transmisyon: Q=486+288+504=1,278Q = 486 + 288 + 504 = 1,278 W

Ortam havası sirkülasyonu Duyulur: V˙havalandırma havası deg˘is¸imi=2×2403600=0.133\dot{V}_{\text{havalandırma havası değişimi}} = \frac{2 \times 240}{3600} = 0.133 m³/s

Q=0.133×1.204×1005×9=1,451Q = 0.133 \times 1.204 \times 1005 \times 9 = 1,451 W

Iklimlendirme Gizli (Δω=0.008\Delta \omega = 0.008 kg/kg varsayılarak): Q=0.133×1.204×2,450,000×0.008=3,130Q = 0.133 \times 1.204 \times 2,450,000 \times 0.008 = 3,130 W

Sızıntı Duyulur: V˙sızıntı=0.5×2403600=0.033\dot{V}_{\text{sızıntı}} = \frac{0.5 \times 240}{3600} = 0.033 m³/s

Qsızıntı,duyulur=0.033×1.204×1005×9=363Q_{\text{sızıntı,duyulur}} = 0.033 \times 1.204 \times 1005 \times 9 = 363 W

Sızıntı Gizli: Qsızıntı,gizli=0.033×1.204×2,450,000×0.008=783Q_{\text{sızıntı,gizli}} = 0.033 \times 1.204 \times 2,450,000 \times 0.008 = 783 W

Adım 3: Toplam Chiller Yükünü Hesapla

Duyulur Isı Kazancı: Qduyulur=1,400+1,200+1,600+8,512+1,278+1,451+363=15,804Q_{\text{duyulur}} = 1,400 + 1,200 + 1,600 + 8,512 + 1,278 + 1,451 + 363 = 15,804 W

Gizli Isı Kazancı: Qgizli=900+3,130+783=4,813Q_{\text{gizli}} = 900 + 3,130 + 783 = 4,813 W

Toplam Klima Yükü: Qtoplam=15,804+4,813=20,617Q_{\text{toplam}} = 15,804 + 4,813 = 20,617 W = 20.6 kW

Tasarım Soğutma sistemi Yükü (güvenlik faktörü ile): Qtasarım=20,617×1.2=24,740Q_{\text{tasarım}} = 20,617 \times 1.2 = 24,740 W = 24.7 kW

Adım 4: Ekipman Boyutlandırma

Gerekli Tonaj: Ton=247403.517=7.0Ton = \frac{24740}{3.517} = 7.0 ton

Gerekli Temiz hava Akışı (10°C besleme havası sıcaklık değeri farkı varsayılarak): V˙=158041.204×1005×10=1.31\dot{V} = \frac{15804}{1.204 \times 1005 \times 10} = 1.31 m³/s = 2,775 CFM

Sonuç Özeti

ParametreDeğer
Toplam Iklimlendirme Yükü20.6 kW
Tasarım Soğutucu Yükü24.7 kW
Gerekli Tonaj7.0 ton
Gerekli Hava akışı Akışı2,775 CFM
Alan Başına Yük309 W/m²
Kişi Başına Yük1,237 W/kişi

Performans Metrikleri

Alan Başına Yük

L=QAL = \frac{Q}{A}

Tipik Değerler:

  • Düşük: < 50 W/m²
  • Orta: 50-100 W/m²
  • Yüksek: 100-150 W/m²
  • Çok Yüksek: 150-200 W/m²
  • Kritik: > 200 W/m²

Hacim Başına Yük

L=QVL = \frac{Q}{V}

Tipik aralık: 20-80 W/m³

Kişi Başına Yük

L=QNL = \frac{Q}{N}

Tipik aralık: 100-300 W/kişi

Yaygın Hatalar ve En İyi Uygulamalar

Yaygın Hatalar

  1. Ekipman Aşırı Boyutlandırma: Aşırı güvenlik faktörleri (>1.3) kullanmak enerji israfına neden olur
  2. İç Kazançları Görmezden Gelme: İnsan, aydınlatma ve ekipman ısısını düşük tahmin etme
  3. Yanlış U-Değerleri: Güncel olmayan veya yanlış termal özellikler kullanma
  4. Güneş Isı Kazancı: Pencerelerden güneş ısı kazancını düşük tahmin etme
  5. Atmosfer akışı Yükü: Ventilasyon ve sızıntıyı düzgün hesaplamama
  6. Gizli Yük: Nemden gizli ısı kazancını görmezden gelme

En İyi Uygulamalar

  1. ASHRAE Standartlarını Kullanın: ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı yöntemlerini takip edin
  2. Tüm Isı Kaynaklarını Hesaba Katın: Tüm iç ve dış ısı kazançlarını dahil edin
  3. Tepe Yükleri Düşünün: En kötü durum koşulları için tasarlayın
  4. Makul Güvenlik Faktörleri Uygulayın: Tipik uygulamalar için 1.1-1.2 kullanın
  5. Birden Fazla Yöntemle Doğrulayın: Hesaplamaları farklı yöntemlerle çapraz kontrol edin
  6. Kısmi Yük İşletmesini Düşünün: Kademeli değişken yükler için tasarlayın
  7. Varsayımları Belgelendirin: Tüm girdi parametrelerini ve varsayımları açıkça belgeleyin

Gelişmiş Hususlar

Çeşitlilik Faktörleri

Birden fazla mekan için, eşzamanlı olmayan tepe yükleri hesaba katmak için çeşitlilik faktörleri uygulayın:

  • Ofis Binaları: 0.7-0.8
  • Konutlar: 0.5-0.7
  • Perakende: 0.6-0.8

Zamana Bağlı Yükler

Chiller yükleri gün boyunca değişir:

  • Güneş Isı Kazancı: Öğlen saatlerinde tepe yapar
  • Kullanıcı Sayısı: Bina kullanımına göre değişir
  • Ekipman: Zamanlanmış çalışma olabilir
  • Ortam havası sirkülasyonu: Kullanılmayan saatlerde azaltılabilir

Zonlama Stratejileri

Binaları termal zonlara bölün:

  • Dış Zonlar: Yüksek güneş ve transmisyon yükleri
  • İç Zonlar: Öncelikle iç ısı kazançları
  • Kuzey vs. Güney: Farklı güneş maruziyeti
  • Doğu vs. Batı: Farklı tepe zamanları

Sonuç

Doğru soğutma yükü hesaplama, uygun HVAC sistem tasarımı için gereklidir. Bu rehberde açıklanan ilkeleri anlayarak, ASHRAE standartlarını takip ederek ve yöntemleri uygulayarak, mühendisler enerji verimli, maliyet etkin ve konforlu bina ortamları sağlayabilir.

Soğutma yükü, duyulur ve gizli ısı bileşenlerinden oluşur ve tüm ısı kaynakları (insan, aydınlatma, ekipman, güneş, transmisyon, havalandırma, sızıntı) hesaba katılmalıdır. ASHRAE standartları güvenilir yöntemler ve tipik değerler sağlar. Güvenlik faktörleri (1.1-1.2) belirsizlikleri hesaba katar, ancak aşırı faktörler (>1.3) enerji israfına ve zayıf nem kontrolüne neden olur.

Ekipman boyutlandırma tasarım soğutma yüküne bağlıdır ve performans metrikleri hesaplamaları doğrulamaya yardımcı olur. Detaylı yük hesaplamaları, kural tabanlı tahminler yerine ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı yöntemleri kullanılarak yapılmalıdır.

Temel Çıkarımlar

  • Soğutma yükü duyulur ve gizli ısı bileşenlerinden oluşur—toplam yük Qtoplam=Qduyulur+QgizliQ_{\text{toplam}} = Q_{\text{duyulur}} + Q_{\text{gizli}} formülü ile hesaplanır
  • Tüm ısı kaynakları hesaba katılmalıdır—insan, aydınlatma, ekipman, güneş, transmisyon, havalandırma ve sızıntı yükleri toplanmalıdır
  • ASHRAE standartları güvenilir yöntemler ve tipik değerler sağlar—ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı Bölüm 18-19 birincil referanstır
  • Güvenlik faktörleri (1.1-1.2) belirsizlikleri hesaba katar—aşırı faktörler (>1.3) enerji israfına ve zayıf nem kontrolüne neden olur
  • Ekipman boyutlandırma tasarım soğutma yüküne bağlıdır—ton cinsinden kapasite = QtasarımQ_{\text{tasarım}}(kW) / 3.517 formülü ile hesaplanır
  • Performans metrikleri hesaplamaları doğrulamaya yardımcı olur—ofis binaları için tipik yük yoğunluğu 50-150 W/m² arasındadır

İleri Öğrenme

Referanslar ve Standartlar

Bu rehber, yerleşik HVAC mühendisliği ilkeleri ve uluslararası standartları takip eder. Detaylı gereksinimler için her zaman yargı yetkinizdeki mevcut kabul edilmiş sürüme danışın.

Birincil Standartlar

ASHRAE Temel Bilgiler El Kitabı (2021) Bölüm 18: Soğutma ve ısıtma yükü değerlendirme ilkeleri. Bölüm 19: Konut dışı iklimlendirme ve ısıtma yükü hesaplamaları. Soğutma yükü hesaplamaları için birincil referans.

ASHRAE Standard 62.1-2019 Kabul Edilebilir İç Hava Kalitesi için Havalandırma. Farklı mekan tipleri için minimum taze hava akışı oranlarını belirtir.

ASHRAE Standard 90.1-2019 Binalar için Enerji Standardı. Maksimum U-değerleri ve minimum ekipman verimliliği gereksinimlerini belirler.

Destekleyici Standartlar ve Kılavuzlar

ISO Standartları Uluslararası Standardizasyon Örgütü HVAC standartları.

EN Standartları (Avrupa Normları) Avrupa Standardizasyon Komitesi HVAC düzenlemeleri.

Carrier Corporation: HVAC Yük İşlem El Kitabı Soğutma yükü hesaplamaları için pratik rehberlik.

McQuay International: Yük Hesaplama El Kitabı HVAC yük hesaplamaları için teknik referans.

İleri Okuma

Not: Standartlar ve kodlar düzenli olarak güncellenir. Her zaman projenizin konumuna uygun mevcut kabul edilmiş sürümü kullandığınızı doğrulayın. Özel gereksinimler için yargı yetkisine sahip yerel makamlara danışın.

Sorumluluk Reddi: Bu rehber, soğutma yükü hesaplamaları için genel teknik bilgiler sağlar. Sonuçları her zaman geçerli HVAC standartları (ASHRAE, ISO, vb.) ve yerel bina kodları ile doğrulayın. Profesyonel kurulumlar için lisanslı HVAC mühendislerine danışın. Gerçek soğutma yükleri ve sistem performansı, detaylı psikrometrik analiz ve sahaya özgü koşullara bağlıdır.

Frequently Asked Questions

Soğutma Yükü Hesaplama | Enginist