Denge Tankı Hesaplayıcısı Rehberi

Hızlı Cevap: Denge Tankı Nasıl Boyutlandırılır?

Denge tankları (başlık tankları), açık ısıtma sistemlerinde termal genleşmeyi karşılar ve yedek su için rezerv kapasitesi sağlar. Genleşme hacmi artı %5-10 rezerv kapasitesi hesaplanarak boyutlandırılırlar.

Temel Formül

Nerede:

• $V_{\text{kap}}$ = Gerekli kapasite (L)
• $V_{\text{genleşme}}$ = Genleşme hacmi (L)
• $V_{\text{rezerv}}$ = Rezerv hacmi (L)

Ek Formüller

| Formül | Amaç | | ------------------ | --------------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------- | | Genleşme Hacmi | $V_{\text{genleşme}} = V_{\text{sistem}} \times \frac{e}{100}$ | Sıcaklık katsayısı kullanarak su genleşmesi | | Rezerv Hacmi | $V_{\text{rezerv}} = V_{\text{sistem}} \times 0.05 \text{ ila } 0.10$ | Yedek kapasitesi (sistemin %5-10'u) | | Statik Basınç | $P_{\text{statik}} = \rho \times g \times h$ | Yükseklik sistem basıncı oluşturur |

Çözümlü Örnek

Tasarım Standartları

Giriş

Denge tankı (açık sistemler için başlık tankı veya genleşme tankı olarak da adlandırılır), açık ısıtma sistemlerinde kritik bir güvenlik bileşenidir. Termal genleşmeyi karşılar, tesisat basıncını korur ve hava ayrıştırması sağlar.

Bu rehber, EN 12828 (Isıtma Sistemleri Tasarımı için Avrupa Standardı) ve TS 2164 (Türk Isıtma Standardı) standartlarını takip eden denge tankı boyutlandırmanın temellerini kapsar.

Boyutlandırma Formülü

Denge tankı hacmi şu şekilde hesaplanır:

$V_{\text{kap}} = V_{\text{genleşme}} + V_{\text{rezerv}}$

Burada:

$V_{\text{genleşme}} = V_{\text{sistem}} \times \frac{e}{100}$

Parametreler:

• $V_{\text{kap}}$ = Denge tankı hacmi (L)
• $V_{\text{genleşme}}$ = Su genleşme hacmi (L)
• $V_{\text{yapı}}$ = Toplam mekanizma su hacmi (L)
• $e$ = Genleşme katsayısı (%)
• $V_{\text{rezerv}}$ = Rezerv hacmi (tipik olarak tesisat hacminin %5-10'u)

Genleşme Katsayıları

20°C'den maksimum sıcaklığa su genleşmesi:

Giriş Parametreleri

1. Sistem Su Hacmi (L)

Isıtma sistemindeki toplam su içeriği:

• Radyatörler
• Borular
• Kazan
• Diğer bileşenler

Tahmin Yöntemleri:

Yöntem 1 - Isı Yüküne Göre:

$V \approx \text{Isı Yükü (kW)} \times 15 \text{ L/kW}$

(tipik)

Yöntem 2 - Bileşen Toplama:

$V = V_{\text{radyatörler}} + V_{\text{borular}} + V_{\text{kazan}}$

2. Maksimum Sıcaklık (°C)

Sistemin en yüksek çalışma sıcaklığı:

• Tipik: 80-90°C
• Tasarım: 95°C (güvenlik marjı)

3. Statik Yükseklik (m)

Tank tabanından en yüksek radyatöre dikey mesafe:

• Minimum: En yüksek noktanın üzerinde 0.5 m
• Tipik: 1-3 m
• Kurulum boyunca pozitif basıncı sağlar

4. Dolum Sıcaklığı (°C)

Doldurulurken başlangıç su sıcaklığı:

• Tipik: 20°C (oda sıcaklığı)
• Genleşme aralığını hesaplamak için kullanılır

Hesaplama Yöntemi

Adım 1: Su Genleşmesini Hesaplayın

$V_{\text{genleşme}} = V_{\text{sistem}} \times \frac{e}{100}$

Örnek: 200 L donanım, 80°C maks ısı derecesi → $e = 2.89\%$

$V_{\text{genleşme}} = 200 \times \frac{2.89}{100} = 5.78 \text{ L}$

Adım 2: Rezerv Hacmini Ekleyin

Rezerv kapasitesi (düzenek hacminin %5-10'u):

$V_{\text{rezerv}} = V_{\text{sistem}} \times 0.05 = 200 \times 0.05 = 10 \text{ L}$

Adım 3: Toplam Hacmi Hesaplayın

$V_{\text{kap}} = V_{\text{genleşme}} + V_{\text{rezerv}} = 5.78 + 10 = 15.78 \text{ L}$

Adım 4: Standart Boyutu Seçin

Hesaplananın üzerindeki en yakın standart boyutu seçin:

• Standart boyutlar: 18L, 25L, 35L, 50L, 80L, 100L
• Seçilen: 18L

Çözümlü Örnek

Yapı Özellikleri:

• Mekanizma hacmi: 200 L
• Maksimum sıcaklık değeri: 80°C
• Statik yükseklik: 5 m
• Dolum sıcaklığı: 20°C

Hesaplama:

1. Genleşme katsayısı 80°C'de: $e = 2.89\%$

2. Genleşme hacmi:

   $V_{\text{genleşme}} = 200 \times \frac{2.89}{100} = 5.78 \text{ L}$

3. Rezerv hacmi (%5):

   $V_{\text{rezerv}} = 200 \times 0.05 = 10 \text{ L}$

4. Toplam kap hacmi:

   $V_{\text{kap}} = 5.78 + 10 = 15.78 \text{ L}$

5. Standart boyut seçimi:

   • En yakın standart boyut: 18 L

6. Statik basınç kontrolü:

   $P_{\text{statik}} = \rho \times g \times h = 1000 \times 9.81 \times 5 = 49,050 \text{ Pa} \approx 0.49 \text{ bar}$

   ✔ Tesisat çalışması için yeterli

Sonuç: En yüksek radyatörün üzerinde minimum 0.5m boşluk ile 18L denge tankı kurun.

Kurulum Kılavuzu

Konum Gereksinimleri

1. Yükseklik: En yüksek kurulum noktasının üzerinde minimum 0.5 m
2. Erişim: İnceleme ve bakım için kolay erişim
3. Destek: Dolu ağırlık için yeterli yapısal destek
4. Havalandırma: Atmosfere açık (sızdırmaz değil)

Boru Bağlantıları

[Denge Tankı] | | (Açık havalandırma borusu - min DN20) | [Donanım Bağlantısı]
| [Soğuk Dolum Bağlantısı]

• Bağlantı boyutu: Minimum DN20 (3/4")
• Ventilasyon borusu: Açık kapta sonlanmalı
• Vana yok: Hava sirkülasyonu borusuna asla izolasyon vanası kurmayın

Güvenlik Hususları

• Taşma: Görünür deşarj ile taşma borusu sağlayın
• Don koruması: Isıtılmamış alandaysa yalıtın
• İnceleme: Isıtma sezonu boyunca aylık seviye kontrolü
• Su kalitesi: Temiz su kullanın, kirleticilerden kaçının

En İyi Uygulamalar

Boyutlandırma

✔ %5-10 rezerv ekleyin güvenlik marjı için ✔ Gelecekteki genleşmeyi düşünün düzenek büyütülebilirse ✔ Hesaplanan değerin üzerindeki standart boyutu kullanın ✗ Küçük boyutlandırmayın - taşma ve hava girişine neden olabilir

Kurulum

✔ Seviye göstergesi kurun kolay izleme için ✔ Beslemede (ortam havası değişimi değil) küresel vana sağlayın izolasyon için ✔ Açıkça etiketleyin "Denge Tankı - Havalandırmayı Kapatmayın" ✗ Iklimlendirme borusunu asla mühürlemeyin

Bakım

✔ Su seviyesini kontrol edin ısıtma sezonu boyunca aylık ✔ Korozyonu inceleyin yıllık ✔ Tortu birikirse temizleyin ✔ Gerektiğinde işlenmiş su ile doldurun

Sorun Giderme

Sonuç

Doğru denge tankı boyutlandırması, güvenli ve verimli açık ısıtma sistemi çalışması için gereklidir. EN 12828 ve TS 2164 standartlarını takip etmek, termal genleşme için yeterli kapasite sağlarken sistem basıncını güvenli sınırlar içinde tutar.

Temel çıkarımlar: Gerçek maksimum çalışma sıcaklığına göre genleşme hacmini değerlendirin, rezerv kapasitesi için sistem hacminin %5-10'unu ekleyin, EN 12828 gereksinimlerine göre en yüksek noktanın üzerinde minimum 0.5m yükseklik sağlayın, kurulumdan önce statik basıncı doğrulayın, optimal performans için açık havalandırma borusu sağlayın ve hesaplanan kapasiteden bir üst standart boyutu seçin.

Düzenli bakım, uzun vadeli güvenilirliği sağlar ve su taşması veya hava girişi gibi yaygın sorunları önler.

Temel Çıkarımlar

• Maksimum çalışma sıcaklığına göre V_genleşme = V_sistem × (e/100) kullanarak genleşme hacmini hesaplayın—su 20°C'den 80°C'ye %2,89 genleşir, bu da uygun tank kapasitesi gerektirir
• Rezerv kapasitesi için sistem hacminin %5-10'unu ekleyin—V_rezerv = V_sistem × 0.05 ila 0.10, yedek su ve güvenlik marjı sağlar
• EN 12828 gereksinimlerine göre en yüksek noktanın üzerinde minimum 0.5m yükseklik sağlayın—statik basınç P_statik = ρ × g × h formülü ile hesaplanır, pozitif sistem basıncı sağlar
• Kurulumdan önce statik basıncı doğrulayın—tank tabanından en yüksek radyatöre dikey mesafe, sistem çalışması için yeterli basınç sağlamalıdır
• Optimal performans için açık havalandırma borusu sağlayın—minimum DN20 bağlantı, atmosfere açık sonlanma, asla izolasyon vanası kurmayın
• Hesaplanan kapasiteden bir üst standart boyutu seçin—standart boyutlar: 18L, 25L, 35L, 50L, 80L, 100L, küçük boyutlandırmadan kaçının

İleri Öğrenme

• Genleşme Tankı Rehberi - Kapalı ısıtma sistemleri için genleşme kabı boyutlandırması
• Isı Kaybı Rehberi - Isıtma sistemi yüklerini hesaplama
• Sirkülasyon Pompası Rehberi - Isıtma sistemi pompalarını seçme
• Denge Tankı Hesaplayıcısı - Denge tankı boyutlandırması için interaktif hesaplayıcı

Referanslar ve Standartlar

Birincil Standartlar

EN 12828:2012+A1:2014 Binalarda ısıtma sistemleri - Su bazlı ısıtma sistemleri için tasarım. Açık ısıtma sistemleri için denge tankları gerektirir. En yüksek noktanın üzerinde minimum 0.5m yükseklik, statik yükseklik hesaplamaları ve güvenlik cihazı özellikleri için gereksinimleri belirtir.

TS 2164 Isıtma ve Soğutma Yükü Hesaplamaları için Türk Standardı. Düzenek hacmi hesaplama yöntemleri, su için genleşme katsayıları, kap boyutlandırması için güvenlik marjları ve yerel kurulum gereksinimleri sağlar.

Destekleyici Standartlar ve Kılavuzlar

CIBSE Guide B Isıtma, havalandırma, iklimlendirme ve soğutma. HVAC sistemleri için denge tankı boyutlandırması ve kurulumu konusunda kapsamlı rehberlik sağlar.

ASHRAE Temel El Kitabı Hidronik ısıtma ve soğutma sistemi tasarımı. Denge tankı hesaplamaları, basınç yönetimi ve sistem tasarım ilkeleri hakkında detaylı bilgi sağlar.

İleri Okuma

• ASHRAE Teknik Kaynakları - Amerikan Isıtma, Soğutma ve İklimlendirme Mühendisleri Derneği kaynakları
• ISO Isıtma Standartları - Uluslararası Standardizasyon Örgütü ısıtma sistemi standartları

Not: Standartlar ve kodlar düzenli olarak güncellenir. Her zaman projenizin konumuna uygun mevcut kabul edilmiş sürümü kullandığınızı doğrulayın. Özel gereksinimler için yargı yetkisine sahip yerel makamlara danışın.

Sorumluluk Reddi: Bu rehber, uluslararası ısıtma standartlarına dayalı genel teknik bilgiler sağlar. Hesaplamaları her zaman geçerli yerel kodlarla doğrulayın ve gerçek kurulumlar için lisanslı profesyonellere danışın. Isıtma sistemi tasarımı yalnızca kalifiye profesyoneller tarafından yapılmalıdır. Bileşen derecelendirmeleri ve özellikleri üreticiye göre değişebilir.